Οι ωκεανοί έχουν γίνει τεράστιες καταβόθρες για πλαστικά απόβλητα. Η πανάκεια της ανακύκλωσης ήταν ένας αντικατοπτρισμός. Η μόλυνση από επίμονες ρητίνες είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που απαιτεί συντονισμένες παγκόσμιες λύσεις, εξηγεί το ίδρυμα MarViva στη Λατινική Αμερική.
«Η συζήτηση μιας νέας διεθνούς συνθήκης για την πλαστική ρύπανση που καλύπτει ολόκληρη την υδρόγειο είναι επείγουσα, επειδή η δυναμική του προβλήματος είναι παγκόσμια και, επομένως, οι λύσεις πρέπει να είναι παγκόσμιες και συντονισμένες σε διαφορετικά επίπεδα», λέει ο Alberto Quesada, περιφερειακός συντονιστής MarViva θαλάσσια ρύπανση.
Η διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων είναι ένα από τα κύρια θέματα της πέμπτης συνόδου της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (UNEA 5), η οποία ξεκινά στις 28 στο Ναϊρόμπι (Κένυα).
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία, Virginijus Sinkevicius, διαβεβαίωσε πριν από εβδομάδες ότι υπάρχουν ήδη 140 χώρες υπέρ της παγκόσμιας ρύθμισης της επεξεργασίας των πλαστικών απορριμμάτων, οι μισές από τις οποίες είναι πρόθυμες να υποστηρίξουν δεσμευτικά μέτρα.
Οι προσδοκίες των περιβαλλοντολόγων είναι σαφείς. «Ελπίζουμε ότι στην UNEA 5 οι χώρες θα εκδώσουν ψήφισμα με βάση την πρόταση του Περού και της Ρουάντα να σχηματίσουν μια Διακυβερνητική Επιτροπή Διαπραγμάτευσης με εντολή να διαπραγματευτεί μια νέα διεθνή συνθήκη για την πλαστική ρύπανση σε δύο χρόνια εάν πρόκειται να είναι δεσμευτικό ή όχι, αυτό είναι προς συζήτηση», τονίζει ο εκπρόσωπος της MarViva.
Αυτή η μη κυβερνητική οργάνωση -που δημιουργήθηκε το 2002 και με παρουσία στον Παναμά, την Κόστα Ρίκα και την Κολομβία- προωθεί την υπεύθυνη δυναμική για τα θαλάσσια προϊόντα και υπηρεσίες και εργάζεται για την ενίσχυση των θεσμικών ικανοτήτων για τη βελτιστοποίηση της βιώσιμης διαχείρισης της θάλασσας.
Η ΜΚΟ έχει συμβάλει στον συντονισμό του σχεδίου δράσης για τα θαλάσσια απορρίμματα για τον Βορειοανατολικό Ειρηνικό, το οποίο καλύπτει τον Παναμά, την Κόστα Ρίκα, τη Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαδόρ, την Ονδούρα, τη Νικαράγουα, την Κολομβία και το Μεξικό.
Η έκτακτη ανάγκη για την πλαστική ρύπανση
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, υπάρχουν περίπου 200 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων σε θαλάσσιους χώρους, αριθμός που θα τριπλασιαστεί έως το 2040 εάν δεν υπάρξει «μια σημαντική αλλαγή παραδείγματος», προειδοποιεί ο Quesada.
Το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF) προειδοποίησε σε πρόσφατη έκθεσή του ότι η πλαστική ρύπανση έχει φτάσει σε «κάθε γωνιά των ωκεανών» και η μάζα της είναι τέτοια που, ακόμη και αν σταματήσει η απόρριψη, ο όγκος των μικροπλαστικών και των νανοπλαστικών θα διπλασιαστεί μέχρι το 2050.
«Οποιαδήποτε μελέτη για τα αλιευτικά προϊόντα αποκαλύπτει ότι περιέχουν πλαστικό. Τα ανθρώπινα όντα καταπίνουν πλαστικά σωματίδια, πολλά από αυτά από θαλάσσια συντρίμμια», προειδοποιεί ο ειδικός του MarViva, ο οποίος επίσης υπενθυμίζει ότι οι τροφικές αλυσίδες – η διατροφή των κοπαδιών – παρέχονται από τη θάλασσα.
Μάλιστα, το 88% των θαλάσσιων ειδών πλήττονται από πλαστική ρύπανση και πολλά από αυτά -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση- έχουν αυτά τα υλικά στο σώμα τους, αναφέρει το WWF.
Ο αντίκτυπος στην υγεία είναι ακόμα άγνωστος, αλλά πιστεύεται ότι «μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι πολύ επιβλαβές», είπε πρόσφατα ο διευθυντής της WWF για την παγκόσμια πολιτική πλαστικών, Eirik Lindebjerg, στο Efe στη Γενεύη.
Το πλαστικό εμποδίζει επίσης τον βυθό να λειτουργεί ως καταβόθρα για τα αέρια του θερμοκηπίου, μια εργασία παρόμοια με αυτή που εκτελούν τα δέντρα.
«Η λειτουργία της κλιματικής ισορροπίας, της ρύθμισης της θερμοκρασίας της Γης χάρη στον ωκεανό είναι τρομερή. Μέρος του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής έχει να κάνει με την ανάκτηση της υγείας σας», λέει ο Quesada.
Πέρα από το περιβάλλον, ο αντίκτυπος των πλαστικών απορριμμάτων «επηρεάζει σοβαρά την οικονομία των αλιευτικών κοινοτήτων», προειδοποιεί η έκθεση της WWF, η οποία τονίζει ότι η μη αναστρέψιμη ρύπανση των ωκεανών απαιτεί μια παγκόσμια και συντονισμένη αντίδραση.
Ο αγώνας ενάντια στο πλαστικό τέρας
Αυτή η κατάσταση απαιτεί επιμονή για την επίτευξη «μιας συνθήκης για τη μείωση της παραγωγής περιττών πλαστικών και μη ανακυκλώσιμων πλαστικών», τονίζει το μέλος της MarViva.
«Μια συμφωνία πλαίσιο θα θεσπίσει την υποχρέωση μείωσης της εθνικής παραγωγής συγκεκριμένων πλαστικών. Ο χρόνος και ο τρόπος με τον οποίο προχωρά κάθε χώρα είναι κάτι που η καθεμία θα όριζε και είναι μια καλή λύση», λέει η περιβαλλοντική οργάνωση της Λατινικής Αμερικής, η οποία ζητά ένα μοντέλο παρόμοιο με αυτό των εθνικών συνεισφορών για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Διότι μέχρι τώρα, οι περισσότερες πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης ήταν εθελοντικές και είχαν ως κύρια στρατηγική την ανάκτηση και την ανακύκλωση, εξ ου και την αποτυχία τους.
«Η ανακύκλωση πλαστικών δεν είναι τεχνικά εύκολη, είναι αρκετά ακριβή και πολλά δεν είναι καν ανακυκλώσιμα», λέει αυτός ο ακτιβιστής, ο οποίος ισχυρίζεται ότι «οι εθελοντικές πρωτοβουλίες που προωθούνται από εταιρείες δεν ήταν αποτελεσματικές ή αποδοτικές».
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 έδειξε ότι μόνο το 9% του πλαστικού που έχει κατασκευαστεί ποτέ έχει ανακυκλωθεί, περίπου το 12% έχει καεί και το υπόλοιπο έχει πεταχτεί σε χωματερές.
«Η ανακύκλωση είναι σημαντική, αλλά όχι αρκετή. Απαιτείται ένα ολοκληρωμένο όραμα, μειώνοντας την περιττή και μη ανακυκλώσιμη παραγωγή. Απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις για την καινοτομία και το σχεδιασμό νέων προϊόντων και υλικών. Έχουμε την ευκαιρία να αντικαταστήσουμε έως και το 27% αυτού που παράγεται σήμερα», τονίζει η Quesada.
Eπιμέλεια – μετάφραση: Aθανάσιος Ρούντος
Πηγή: efeverde – Πόλη του Παναμά
