Η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα 25 χρόνια εάν ο κόσμος δεν αλλάξει πορεία, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), σε ένα νέο σενάριο που αντικατοπτρίζει τη φθίνουσα δέσμευση των κυβερνήσεων απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
Μέχρι φέτος, όλα τα μοντέλα του οργανισμού που εδρεύει στο Παρίσι προϋπέθεταν ότι η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων θα κορυφωθεί μέσα σε αυτή τη δεκαετία — ένας ισχυρισμός που είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και από τον Λευκό Οίκο.
Ωστόσο, στη νέα Έκθεση Παγκόσμιας Ενεργειακής Προοπτικής, που δημοσιεύθηκε σήμερα, ο οργανισμός, του οποίου η έρευνα συμβάλλει στη διαμόρφωση της παγκόσμιας ενεργειακής πολιτικής, ανέφερε ότι, εάν ο κόσμος συνεχίσει στην παρούσα πορεία, η ζήτηση για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα συνεχίσει να αυξάνεται και δεν θα υπάρξει ουσιαστική μείωση των εκπομπών CO₂.
Η έκθεση παρουσιάζει ένα σενάριο που λαμβάνει υπόψη την αλλαγή στάσης των χωρών απέναντι στους κλιματικούς στόχους, καθώς και τη διογκούμενη ανάγκη για ασφαλή και οικονομικά προσιτή ενέργεια και την επιβράδυνση της ανάπτυξης των ηλεκτρικών οχημάτων.
«Η κλιματική αλλαγή υποχωρεί — και μάλιστα ραγδαία — στην ατζέντα της διεθνούς ενεργειακής πολιτικής», δήλωσε στους Financial Times ο Φατίχ Μπιρόλ, επικεφαλής του IEA. «Και αυτό συμβαίνει ενώ το 2024 ήταν το θερμότερο έτος στην ιστορία».
Η έκθεση, που δημοσιεύεται ενώ οι ηγέτες συγκεντρώνονται στο Μπελέμ της Βραζιλίας για τη Διάσκεψη COP30 για την κλιματική αλλαγή, αναφέρει ότι είναι πλέον «σχεδόν βέβαιο πως η υπερθέρμανση κατά 1,5 βαθμό θα ξεπεραστεί μέσα σε μία δεκαετία ή και λιγότερο, και ότι οι πορείες που θα περιόριζαν αυτή την υπέρβαση σε χαμηλά επίπεδα έχουν πλέον καταστεί ανέφικτες».
Ο IEA ανέφερε ότι δεν εισήγαγε το νέο σενάριο ως απάντηση σε πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν επικρίνει σφόδρα την έννοια της «κορύφωσης του πετρελαίου» καθώς προσπαθούν να ενισχύσουν τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και να επιτύχουν «ενεργειακή κυριαρχία».
Τον Ιούλιο, ο Αμερικανός υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ δήλωσε στο Bloomberg ότι η μοντελοποίηση του IEA για την κορύφωση των ορυκτών καυσίμων ήταν «εντελώς ανοησία», ότι βρισκόταν σε επαφή με τον Μπιρόλ και ότι οι ΗΠΑ είτε θα μεταρρύθμιζαν τον οργανισμό, είτε θα απέσυραν τη στήριξή τους. Οι ΗΠΑ καλύπτουν το 14% του προϋπολογισμού του IEA.
Ο οργανισμός σημείωσε ότι «το φάσμα της αβεβαιότητας γύρω από τις προοπτικές είναι φέτος ευρύτερο», και ότι είχε συζητήσει την προσέγγισή του «με όλες τις κυβερνήσεις-μέλη μας, οι οποίες εξέφρασαν ενδιαφέρον για πολλαπλά σενάρια».
Μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές και παραγωγοί φυσικού αερίου, όπως οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επιμένουν ότι ο κόσμος χρειάζεται όλες τις μορφές ενέργειας — συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου — προκειμένου να καλύψει την εκρηκτικά αυξανόμενη ζήτηση ισχύος που προκαλούν η τεχνητή νοημοσύνη και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου.
Σύμφωνα με το νέο σενάριο, που ονομάζεται «Current Policies» (Τρέχουσες Πολιτικές), οι ενεργειακές και κλιματικές πολιτικές που βρίσκονται σήμερα σε ισχύ «παραμένουν ως έχουν για τα επόμενα 25 χρόνια και δεν εισάγονται νέες πολιτικές», δήλωσε ο Μπιρόλ.
Παραδοσιακά, το σενάριο των Τρεχουσών Πολιτικών περιλαμβανόταν στις εκθέσεις World Energy Outlook του οργανισμού, αλλά αφαιρέθηκε το 2020, αφού ακτιβιστές υποστήριξαν ότι υποτιμούσε την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, η απόφαση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις στις ΗΠΑ, όπου η Επιτροπή Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής ζήτησε την επαναφορά του πέρυσι.
«Για κάποιους ανθρώπους είναι υπερβολικά αισιόδοξο, για άλλους υπερβολικά απαισιόδοξο», δήλωσε ο Μπιρόλ, προσθέτοντας ότι ο IEA δεν αποδίδει πιθανότητες σε κανένα από τα σενάριά του. «Απλώς τα θέτουμε όλα στο τραπέζι».
Το σενάριο των Τρεχουσών Πολιτικών προβλέπει ότι το μερίδιο των ηλεκτρικών οχημάτων θα φθάσει σε ένα πλατό περίπου 40% έως το 2035, ενώ η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί από 100 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2024 σε 113 εκατ. βαρέλια ημερησίως έως το 2050, με κινητήριες δυνάμεις την αεροπορία, τις οδικές μεταφορές και τη βιομηχανία πετροχημικών.
Στο σενάριο των Διακηρυγμένων Πολιτικών (Stated Policies), το οποίο αντικατοπτρίζει τις ενεργειακές και κλιματικές πολιτικές που έχουν προταθεί αλλά δεν έχουν ακόμη θεσπιστεί, η ζήτηση πετρελαίου κορυφώνεται στα 102 εκατ. βαρέλια ημερησίως έως το 2030, με το ήμισυ όλων των οχημάτων που πωλούνται το 2035 να είναι ηλεκτρικά.
Και τα δύο σενάρια προϋποθέτουν ισχυρή ανάπτυξη του φυσικού αερίου, αλλά ότι η χρήση άνθρακα θα κορυφωθεί μέσα σε αυτή τη δεκαετία και στη συνέχεια θα μειωθεί.
Στον πυρήνα όλων των προβλέψεων του IEA βρίσκεται η τεράστια αύξηση της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια, η οποία αυξάνεται περίπου κατά 40% έως το 2035 στα σενάρια των Τρεχουσών και Διακηρυγμένων Πολιτικών, και κατά 50% στο πιο φιλόδοξο σενάριο Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών (Net Zero).
