Δημήτρης Κονταξής Αντιπρόεδρος της THALIS
και Γενικός Διευθυντής Waste Management της Motor Oil
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της για αναθεωρηµένη οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων στις 26 Οκτωβρίου 2022 η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συµφωνίας και του σχεδίου δράσης για µηδενική ρύπανση.
Συνολικά, η οδηγία 91/ 1991 έχει εφαρµοστεί σε µεγάλο βαθµό σε όλα τα κράτη µέλη. Ωστόσο, µετά από 30 και πλέον έτη ισχύος της, απαιτήθηκε η γενική αναθεώρηση της προκειµένου να ληφθούν υπόψη νέες εστίες αστικής ρύπανσης, όπως µικρότερες πόλεις, αποκεντρωµένες εγκαταστάσεις ή ύδατα καταιγίδας. Έχουν επίσης εµφανιστεί νέοι σηµαντικοί ρύποι, συµπεριλαµβανοµένων των µικροπλαστικών και µικρορυπαντών (ειδικά αυτούς που προέρχονται από τα φαρµακευτικά προϊόντα ή τα καλλυντικά), οι οποίοι χρήζουν αντιµετώπισης.
Επιπλέον, ο τοµέας των αστικών λυµάτων, όπως άλλωστε και οι υπόλοιπες δράσεις διαχείρισης αποβλήτων, οφείλει να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του για ενεργειακή ουδετερότητα, συµβάλλοντας αφενός στην µείωση του κόστους λειτουργίας, αφετέρου στην πορεία επίτευξης των συνολικών στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συµφωνίας.
Η εφαρµογή των προτάσεων της Επιτροπής αναµένεται να ενισχύσει σηµαντικά την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από επιβλαβείς απορρίψεις αστικών λυµάτων. Οδηγεί επίσης σε καθαρότερους ποταµούς, λίµνες, υπόγεια ύδατα και θάλασσες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Επιπλέον, θα εφαρµόσει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» για πρώτη φορά στον τοµέα των υδάτων µε συγκεκριµένο τρόπο: οι πλέον ρυπογόνες βιοµηχανίες, τα φαρµακευτικά προϊόντα και τα καλλυντικά, θα κληθούν να καταβάλουν τουλάχιστον το [80 %] του κόστους για την αποµάκρυνση των µικρορυπαντών. Η επιβάρυνση των παραγωγών θα οδηγήσει στον περιορισµό του κόστους των νέων απαιτήσεων για τους πολίτες.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα καταστεί αναγκαία η αφαίρεση περισσότερων θρεπτικών ουσιών και µικρορυπαντών από τα αστικά λύµατα, ιδίως εκείνων που προέρχονται από τοξικά φαρµακευτικά προϊόντα και καλλυντικά. Επιπρόσθετα, αναβαθµίζεται η παρακολούθηση των µικροπλαστικών στις εισόδους και εξόδους των σταθµών επεξεργασίας αστικών λυµάτων, καθώς και στην ιλύ. Η πρόσθετη παρακολούθηση των «για πάντα χηµικών ουσιών», όπως οι PFAS, θα βελτιώσει τις υφιστάµενες γνώσεις σχετικά µε τη διάδοση των εν λόγω χηµικών ουσιών µέσω των αστικών λυµάτων.
Με την νέα Οδηγία επιβάλλεται σε πρώτη φάση οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυµάτων µε ισοδύναµο πληθυσµό άνω των 100.000 ισοδυνάµων κατοίκων (ι.κ.) να υιοθετήσουν την τεταρτοβάθµια επεξεργασία µε χρονικό ορίζοντα το 2035. Ωστόσο τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να εντοπίσουν και οικισµούς µεταξύ 10.000 και 100.000 ισοδυνάµων κατοίκων στους οποίους οι συγκεντρώσεις ή η συσσώρευση µικρορυπαντών εγκυµονεί κινδύνους (2030) και να εφαρµόσουν τεταρτοβάθµια επεξεργασία µέχρι το 2040. Στην νέα οδηγία υιοθετείται το ελβετικό µοντέλο για την τεταρτοβάθµια επεξεργασία και απαιτείται αποµάκρυνση όλων των µικρορυπαντών κατά τουλάχιστον 80%.
Για την τεταρτοβάθµια επεξεργασία, προχωρηµένες µέθοδοι οξείδωσης (Advanced oxidation techniques) θα παίξουν σηµαντικό ρόλο στην υλοποίηση αυτού του στόχου όπως και άλλες προχωρηµένες µέθοδοι επεξεργασίας όπως ο ενεργός άνθρακας (που τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν χρησιµοποιούνται) για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων σε πλήρη κλίµακα.
Με την αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση σηµατοδοτεί την αναβάθµιση της βιώσιµης διαχείρισης των υδάτων και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Τον Φεβρουάριο του 2024 η THALIS, θυγατρική εταιρία του Οµίλου Motor Oil,ανέλαβε την υλοποίηση του έργου της ∆ΕΥΑ Ηρακλείου «Προσθήκη τριτοβάθµιας επεξεργασίας στην ΕΕΛ Ηρακλείου και αξιοποίηση της εκροής για άρδευση», που χρηµατοδοτείται από το Ταµείο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας. Το έργο επιτυγχάνει την πλήρη τριτοβάθµια επεξεργασία του συνόλου των λυµάτων µέσω µονάδας υπερδιήθησης (UF) ενώ παράλληλα η συνδυασµένη χρήση ενεργού άνθρακα επιτυγχάνει την κάλυψη των απαιτήσεων της αναθεωρηµένης Ευρωπαϊκής οδηγίας για την αποµάκρυνση των µικρορυπαντών Ως εκ τούτου, υιοθετούνται για πρώτη φορά στην Ελλάδα οι νέες κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα αστικά λύµατα. Με την ολοκλήρωση του έργου επιτυγχάνονται επίπεδα κυκλικότητας σχεδόν 100%. ∆ιασφαλίζεται η επαναχρησιµοποίηση του συνόλου της εκροής, δηλαδή πάνω από 10.000.00 κυβικά µέτρα σε ετήσια βάση, για άρδευση του περιαστικού πρασίνου και των αγροτικών περιοχών του ∆ήµου. Τα αστικά λύµατα δεν αποτελούν πλέον απόβλητα αλλά πηγή νέων φυσικών πόρων οι οποίοι διατηρούνται και αξιοποιούνται.
Η αξιοποίηση των επεξεργασµένων υγρών αποβλήτων και µέσω αυτής η εξοικονόµηση υδατικών πόρων, συµβάλει σηµαντικά στην αντιµετώπιση των επιπτώσεων από την προϊούσα λειψυδρία και ξηρασία στην περιοχή της Μεσογείου και την έντονη ταπείνωση ή/και υφαλµύρινση των υπόγειων υδροφορέων. Παράλληλα, η µείωση της ρύπανσης των υδάτων αναµένεται να έχει άµεση ευεργετική επίδραση στα οικοσυστήµατα και στηρίζει την διατήρηση της βιοποικιλότητας. Τέλος, η καλύτερη διαχείριση της ποιότητας και της ποσότητας των υδάτων στις αστικές περιοχές συµβάλει επίσης στην καλύτερη αντιµετώπιση των προκλήσεων της κλιµατικής αλλαγής.
Η THALIS, θυγατρική εταιρία του Οµίλου Motor Oil, θέτει την Κυκλική Οικονοµία στον πυρήνα της επιχειρηµατικής της δραστηριότητας, στοχεύοντας να συµβάλλει αποφασιστικά στον πράσινο µετασχηµατισµό και στην ενίσχυση της βιωσιµότητας των συστηµάτων υποδοµής της Ελλάδας.
Δείτε το τεύχος ΕΔΩ
